W dniu 3 grudnia 2024 roku w siedzibie Fundacji Rektorów Polskich w Warszawie odbyło się seminarium pt. „Wyzwania kształcenia językowego w uczelniach” organizowane przez FRP wspólnie z partnerem strategicznym firmą Pearson Central Europe. W wydarzeniu wzięło udział 75 osób m.in. prorektorzy, dyrektorzy i kierownicy centrów/szkół językowych oraz nauczyciele akademiccy i specjaliści od certyfikacji językowej w uczelniach.

Seminarium otworzyli dr hab. Ewa Chmielecka, członek Zarządu FRP, Liderka Projektu FRP-Pearson oraz Pan Jacek Popko, ELL Marketing Director Central Eastern Europe & Nordics w Pearson. Podczas otwarcia przedstawiono genezę współpracy Fundacji i firmy Pearson w różnych projektach, a także wprowadzono w tematykę głównych trendów i wyzwań w obszarze kształcenia językowego w Polsce i na świecie.

Pierwsza sesja wykładowa, moderowana przez dr hab. Ewę Chmielecką, koncentrowała się na aktualnych wyzwaniach w obszarze kształcenia językowego w polskich uczelniach. Pani Jolanta Urbanikowa, ekspert ds. umiędzynarodowienia kształcenia z Uniwersytetu Warszawskiego omówiła politykę i praktyki kształcenia językowego, akcentując wyzwania związane z umiędzynarodowieniem edukacji. Bartłomiej Janiak, Teacher Training & Assessment Senior Advisor z firmy Pearson zaprezentował wpływ sztucznej inteligencji na procesy nauczania języków, wskazując nowe rozwiązania technologiczne. Z kolei przedstawicielki Centrum Nauki Języków Obcych SGH – mgr Izabela Godlewska, starszy wykładowca, dr Renata Jagaczewska, adiunkt i dr Renata Nowicka, z-ca dyrektora – podkreśliły rolę centrum językowego w rozwijaniu kompetencji studentów i przygotowaniu ich do uczenia się przez całe życie. Dyskusja, która zakończyła tę sesję, pozwoliła na wymianę opinii na temat najlepszych praktyk w kształceniu językowym.

Wnioski z Sesji I: To co wzbudziło najwięcej kontrowersji i zainteresowania była przedstawiona przez Panią Urbanikową koncepcja wielojęzyczności i tego czy język angielski jest językiem obcym, z argumentem, że jest to współczesna lingua franca – każdy powinien znać język angielski i nim się posługiwać. Aktualne wyzwanie to zapewnienie w uczelniach odpowiedniego finansowania, aby możliwe było rzetelne kształcenie językowe, które ma nie tylko nauczyć danego języka ale ma rozwijać różne kompetencje dodatkowe, w tym kompetencje miękkie. To wymaga funduszy, narzędzi, większego wsparcia ze strony władz uczelni. Pojawiło się pytanie do dalszej dyskusji, jak centra/szkoły językowe radzą sobie z problemem, że potrzeby i wymagania są większe niż możliwości, które uczelnie posiadają?

Druga sesja panelowa, moderowana przez Lucynę Skwarko, Prezes Stowarzyszenia SERMO oraz Dyrektor Studium Języków Obcych Politechniki Warszawskiej, była poświęcona próbie odpowiedzenia na pytanie o konieczność podniesienia wymagań dotyczących znajomości języka obcego na 8. poziomie PRK. W panelu wzięli udział: dr Andrzej Dąbrowski, Dyrektor Centrum Nauczana Języków Obcych Uniwersytetu Warszawskiego, dr Marcin Dokowicz, Pełnomocnik Rektora ds. Jakości Kształcenia w Szkołach Doktorskich z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, R.pr. Barbara Pietrzyk-Tobiasz Wiceprzewodnicząca, zastępca rzecznika Praw Doktoranta Krajowej Reprezentacji Doktorantów oraz Anna Szaniawska, Kierowniczka Centrum Językowego Uniwersytetu SWPS.

Wnioski z Sesji II: Działania w uczelniach powinny być skoncentrowane na doktorantach, aby edukacja językowa w szkołach doktorskich dała im konkretne narzędzia do rozwoju różnych kompetencji niezbędnych do realizacji pracy naukowej i funkcjonowania w międzynarodowym środowisku. Kluczowa jest nie tylko biegłości językowa potwierdzona certyfikatem na określonym poziomie ale rozwój praktycznych umiejętności językowych z zakresu danej dyscypliny doktoranta. Mechaniczne podwyższenie ustawowo wymagań z poziomu B2/B2+ na C1 nie jest wskazane. Powinien być kładziony większy nacisk na naukę innych języków obcych obok języka angielskiego, aby wspierać rozwój wielojęzyczności.

Trzecia sesja panelowa, moderowana przez dr Sylwię Kossakowską-Pisarek adiunkt CNJO Uniwersytetu Warszawskiego, dotyczyła kwestii potrzeby utworzenia wykazu certyfikatów potwierdzających znajomość języka obcego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego lub pozostawienie uznawalności certyfikatów do indywidualnej decyzji każdej uczelni.W debacie uczestniczyli Mariola Hejduk, Dyrektor Centrum Językowego Politechniki Łódzkiej, Beata Dudzińska, ELL Sales Channel & Excellence Director for Europe Pearson, dr Ryszard Kalamarz, prof. UŚ, Dyrektor Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach oraz dr Joanna Wińska, Zastępca Dyrektora Uniwersyteckiego Centrum Języków Obcych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Wnioski z Sesji III: Jednym z rozwiązań mogłoby być stworzenie rekomendowanej listy certyfikatów przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Taka lista powinna być przygotowana przy współpracy ze środowiskiem akademickim i ekspertami od certyfikacji językowej w szkołach wyższych. Jednakże uczelnie powinny mieć autonomię wobec uznawania tej listy, a także mieć możliwość dodawania certyfikatów, zwłaszcza tych wydawanych przez centra językowe szkół wyższych, do których nie ma wątpliwości co ich jakości.

Seminarium zakończyło się podsumowaniem przedstawionym przez dr hab. Ewę Chmielecką, oraz krótkim wystąpieniem Prof. Jerzego Woźnickiego, Prezesa Fundacji Rektorów Polskich.

Wnioski wypracowane w trakcie seminarium, a także nowe pytania i różne wątpliwości, które pojawiły się w trakcie dyskusji zostaną wzięte pod uwagę w dalszych pracach w ramach projektu FRP-PEARSON pn. "Certyfikacja językowa w zakresie języka angielskiego jako istotny element rekrutacji na studia i podnoszenia jakości kształcenia w uczelniach z uwzględnieniem procesu umiędzynarodowienia studiów".