Książka prezentuje wizję szkolnictwa wyższego w Polsce na tle procesów europejskich u progu XXI wieku, promując, jako ważne wartości i rozwiązania w tym systemie: gwarancje istotnej, ale ograniczonej, roli państwa, integralny charakter systemu, mechanizmy zapewniania jakości kształcenia, otwartość na wyzwania o charakterze międzynarodowym, ład systemowy oparty na harmonijnym łączeniu nadzorczych i regulacyjnych funkcji ministra z doradczymi i opiniodawczymi zadaniami niezależnych instytucji i organizacji partnerskich, łączenie obowiązków i praw studentów i doktorantów oraz zasady autonomii uczelni wiązanej z jej odpowiedzialnością i transparentnością działania.

W monografii zaprezentowano, w tak zarysowanym systemie szkolnictwa wyższego, model uczelni działającej jako instytucja, której pozycja w systemie powinna zależeć przede wszystkim od jej misji oraz sposobu jej wykonywania, od jej potencjału, od jej dorobku, osiągnięć i pozycji, a nie od własnościowego statusu mienia, na bazie którego działa szkoła wyższa. Podejście takie, zmierzające do budowania jednolitego systemu szkolnictwa wyższego, odwołujące się do tzw. zasady konwergencji sektorów publicznego i niepublicznego w szkolnictwie wyższym, stało się punktem wyjścia do opracowania przedstawionej w książce ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym.