Fundacja Rektorów Polskich wraz z firmą Pearson od 2013 r. prowadzi działania związane ze studiami 5 poziomu PRK, czyli tzw. „krótkiego cyklu bolońskiego”.
Ich celem jest stwierdzenie:
—jaki charakter mają te studia,
—jakie jest zapotrzebowanie na ich absolwentów na rynkach pracy,
—a także rozpoznanie czy polskie uczelnie widzą potrzebę ich uruchamiania.
Takie analizy prowadzono w latach 2013-2017 i na ich podstawie sporządzono m.in. rekomendację do zapisów Ustawy prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z lipca 2018 roku. Jednakże, choć Ustawa stanowi dobry krok w kierunku implementacji 5 poziomu w polskim szkolnictwie wyższym, jej przepisy daleko odbiegają od postulowanych przez FRP i pożądanych przez polskie uczelnie.
W ramach aktualnie prowadzonych działań w Projekcie w okresie październik 2019 r. - styczeń 2020 r w państwowych wyższych szkół zawodowych przeprowadzona została ankieta nt. „Projektowanie i wdrożenie programów kształcenia specjalistycznego na 5 poziomie PRK w polskich uczelniach”. Odpowiedzi uzyskano od 22 szkół wyższych, a w tym 6 uczelni zadeklarowało plany wdrożenia kształcenia na 5. poziomie w roku akademickim 2019/2020 lub w latach późniejszych, natomiast 16 szkół wyższych nie zdecydowało się na takie działanie. Z ankiet wynika, iż główne powody dla których uczelnie nie planują otwarcia kształcenia specjalistycznego wykorzystującego zapisy Ustawy dotyczące 5. poziomu PRK to brak jasnych regulacji prawnych oraz kampanii informacyjnych.
Mając to na uwadze FRP i Pearson podjęły działania, które pomogłyby usunąć bariery stojące na przeszkodzie tworzeniu programów 5 poziomu. W szczególności chodzi tu o takie sformułowanie zapisów Ustawy przy jej przyszłej nowelizacji, aby zawierały one jasne i zgodne z rozwiązaniami światowymi wytyczne dotyczące o tych studiów. FRP powołała zespół, pracujący pod przewodnictwem prof. Jerzego Woźnickiego, którego zadaniem jest przygotowanie takich zapisów i ich obszernego uzasadnienia w postaci tzw. „białej księgi” programów 5 poziomu dla polskiego szkolnictwa wyższego.
W 2018 r. FRP wspólnie z Firmą Pearson Central Europe podjęła działania uzupełniające i dopełniające problematykę 5 poziomu obejmujące m.in. :
- Badanie pokazujące w jaki sposób na 5 poziomie lokują się, i jak mogą być walidowane, kompetencje uzyskane poza systemem szkolnictwa wyższego – efekty uczenia się poza- i nieformalnego (VNFILO). Poziom 5 wydaje się być szczególnie predestynowany do działań RPL.
- Badania wskazujące, jak kompetencje zawodowe oparte o standardy zawodów mogą być wkomponowane w programy kształcenia na 5 poziomie.
- Badanie nad zastosowaniem procedur i kryteriów zapewniania jakości (PKA, agencje środowiskowe) do programów 5 poziomu: przegląd rozwiązań, rekomendacje dotyczące koniecznych (o ile będą) zmian.
- Przygotowanie uzasadnienia dla wprowadzenia 5 poziomu PRK do systemu szkolnictwa wyższego w Polsce – wkład do planowanej nowej („zderegulowanej”) Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym
Konferencja pn. "Poziom 5 –brakujące ogniwo. Uczelnia, społeczeństwo, rynek pracy.
W dniu 14 marca 2017r. w Hotelu „Novotel Warszawa Centrum” odbyła się Ogólnopolska Konferencji pn. Poziom 5 –brakujące ogniwo. Uczelnia, społeczeństwo, rynek pracy. Głównym celem Konferencji było przedstawienie środowisku akademickiemu, przedstawicielom otoczenia społecznego szkół wyższych oraz innym zainteresowanym osobom i instytucjom, wyników badań i debat dotyczących 5. poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji, jako potencjalnego obszaru kształcenia istotnego także dla szkolnictwa wyższego.
Projekt „Poziom 5 – brakujące ogniwo cz. III”
Część III projektu „5 poziom Krajowych Ram Kwalifikacji”, realizowanego od 2013 r. przez Fundacje Rektorów Polskich (FRP) wspólnie z firmą Pearson Central Europe, jest dopełnieniem rezultatów wyłaniających się z części I i II. Przedstawiono w niej wybrane aspekty wprowadzenia programów kształcenia ulokowanych na 5 poziomie PRK do oferty polskiego szkolnictwa wyższego.
W ramach III etapu badań:
• dokonano porównania wymagań rekrutacyjnych w polskich uczelniach przyjmujących maturzystów na poziom 6 z wymaganiami rekrutacyjnymi w Wielkiej Brytanii dotyczącymi odpowiednika poziomu 5 Europejskiej Ramy Kwalifikacji
• rozważono ideę studiów 5 poziomu jako pomostu pomiędzy poziomami 4-6 z możliwością przenoszenia efektów kształcenia pomiędzy tymi poziomami. Rozwiązania te obrazują konkretne przykłady programów kształcenia opracowane przez trzy uczelnie:
- Technik technologii chemicznej (PW filia w Płocku)
- Technik analityk (UPT w Bydgoszczy)
- Programista –operator centrów obróbkowych CNC (PWSZ w Elblągu)
- Specjalista ds. administracyjno-prawnych i rachunkowości (PWSZ w Elblągu)
• przedstawiono możliwości włączenia standardów zawodów do programów kształcenia na poziomie 5. Przykłady takiej fuzji zilustrowane zostały przez kilka uczelni:
- Technik usług kosmetycznych (BWS im. J. Tyszkiewicza)
- Asystent przedszkolny/szkolny nauczyciela języka obcego (Preschool/School Language Teacher Assistant) (UW)
- Specjalista ds. administracyjno-prawnych i rachunkowości (PWSZ w Elblągu)
- Programista –operator centrów obróbkowych CNC (PWSZ w Elblągu)
• poddano analizie zagadnienie potwierdzania efektów kształcenia zdobytych poza edukacją formalną w odniesieniu do programów studiów 5 poziomu. Tą zdolność zilustrowano przykładami programów kształcenia z dwóch uczelni
- Specjalista ds. administracyjno-prawnych i rachunkowości (PWSZ w Elblągu)
- Przewodnik miejski – varsavianista (UW)
- Specjalista w Instytucie Kultury (UW)
• omówiono kwestie zapewniania jakości kształcenia na poziomie 5 PRK. Przedstawiona analiza odwołuje się do zasad zapewniania jakości przedstawianych w Europejskich Standardach i Wskazówkach zapewniania Jakości dla EOSW, oraz kryteriów oceny PKA.
Rezultaty przeprowadzonych badań silne wspierają ideę, aby programy 5 poziomu znalazły się w ofercie polskich szkół wyższych. Projektowana nowa ustawa o szkolnictwie wyższym, zwana Ustawą 2.0, daje dobrą możliwość stworzenia zaplecza prawnego dla tego poziomu, jeśli podjęta zostanie decyzja, o jego włączeniu w system szkolnictwa wyższego.
Wyniki badań z realizacji III etapu projektu zostały zaprezentowane w monografii FRP pt.: „Poziom 5 – brakujące ogniwo? Aspekty Praktyczne” Monografia została wydana w nakładzie 300 egz. i przekazana nieodpłatnie uczelniom członkowskim KRASP (KRePSZ) oraz innym zainteresowanym organizacjom i podmiotom.
Projekt „ Poziom 5 – brakujące ogniwo cz. II”
Celem pierwszego etapu projektu, było wstępne rozpoznanie zasadności i możliwości wprowadzenia do systemu polskiego szkolnictwa wyższego kwalifikacji 5 poziomu PRK. W drugim etapie projektu, realizowanym w 2015 r. sprawdzono, jak efektywnym narzędziem lokowania kwalifikacji na poziomie 5 jest Polska Rama Kwalifikacji. W pracę nad II etapem projektu zaangażowane zostały cztery polskie uczelnie, które opracowały projekty konkretnych programów dla siedmiu kierunków studiów umieszczonych na 5 poziomie PRK:
Specjalista ds. administracyjno-prawnych i rachunkowości, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu, Elbląg.
Programista-operator centrów obróbkowych CNC, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Elblągu, Elbląg.
Studia pomostowe Nauki Ścisłe - Matematyka Fizyka Chemia, Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej - Filii w Płocku, Płock.
Studia przeddyplomowe Technologia Chemiczna, Wydział Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej - Filii w Płocku, Płock.
Asystent przedszkolny/szkolny nauczyciela języka obcego (Preschool/School Language Teacher Assistant), Centrum Kształcenia Nauczycieli Języków Obcych i Edukacji Europejskiej Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
Technolog (specjalista) w zakresie bezpieczeństwa sieci komputerowych, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. H. Cegielskiego w Gnieźnie, Gniezno.
Technolog (specjalista) - teleinformatyk, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. H. Cegielskiego w Gnieźnie, Gniezno.
Programy te odpowiadają zapotrzebowaniem rynku pracy, potrzebom studentów, uczelni i ich kadry, a przygotowano je posługując się opisami wymagań dla 5 poziomu PRK.
Wyniki badań z realizacji drugiego etapu projektu zostały zaprezentowane w monografii FRP pt.: „Poziom 5 – brakujące ogniwo? Przykłady programów kształcenia”. Zawarto w niej podsumowanie I części projektu, analizę porównawczą ulokowania wybranych kwalifikacji firmy Pearson na poziomie 5 PRK, przedstawiono opracowane przez zespół realizatorów konkretne programy kształcenia dla szkół wyższych, a także rekomendacje opracowane we współpracy z firmą Pearson. Monografia została wydana w nakładzie 300 egz. i przekazana nieodpłatnie uczelniom członkowskim KRASP (KRePSZ) oraz innym zainteresowanym organizacjom i podmiotom.
Coraz więcej argumentów przemawia za tym, że poziom 5. powinien stanowić integralną część polskiego systemu szkolnictwa wyższego, jednakże prowadzone badania wskazują także, że odpowiedź na pytanie, czy polskie uczelnie powinny prowadzić programy kształcenia na 5 poziomie nie może być udzielona ad hoc - ani pozytywna, ani negatywna. Wymaga ona poważnej debaty z udziałem środowiska akademickiego i innych interesariuszy, przygotowania stosownej legislacji oraz przygotowania środowiska akademickiego do nowej perspektywy edukacyjnej.
"Poziom 5 – brakujące ogniwo? Przykłady programów kształcenia"
Piąty poziom Krajowych Ram Kwalifikacji cz. I
Celem pierwszego etapu projektu „Poziom 5 Krajowych Ram Kwalifikacji" zrealizowanego przez FRP we współpracy z Pearsonem w latach 2013 - 2014 było wstępne rozpoznanie zasadności, możliwości uwarunkowań wprowadzenia do systemu polskiego szkolnictwa wyższego piątego poziomu Europejskiej i Polskiej Ramy Kwalifikacji i rozpoczęcie publicznej debaty nad tą sprawą.
Projekt „Piąty poziom Krajowych Ram Kwalifikacji" miał na celu próbę określenia w jaki sposób szkoły wyższe mogłyby opracować programy kształcenia odpowiadające 5. poziomowi (jego deskryptowaniu) PRK. Tematyka ta była i jest gorąco dyskutowana w Europie i wiele krajów zaadaptowało oryginalne formy edukacji na tym poziomie - od tzw. „krótkiego cyklu" kształcenia dyscyplinarnego po rozmaite szkolenia zawodowe. W Polsce jest to „pusty" poziom ram - czekający na wypełnienie propozycjami programów.
Realizatorzy projektu przeprowadzili badania i analizy aby uzyskać opinię uczelni m.in.:
- o potrzebie (lub jej braku) wprowadzania programów 5. poziomu do oferty edukacyjnej uczelni;
- o szansach i zagrożeniach stwarzanych przez to nowe przedsięwzięcie;
- o proponowanych kierunkach kształcenia i ich profilach oraz innych kwestiach z tym związanych.
Wdrożenie Krajowych Ram Kwalifikacji dla szkolnictwa wyższego w Polsce odbyło się w następstwie nowelizacji Ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym z 2011 roku, której towarzyszyły opisy wymagań dla ośmiu obszarów kształcenia dla poziomów 6 i 7. Wymagania dla obszarów kształcenia projektowane były na podstawie tzw. Deskryptorów Dublińskich oraz wstępnego projektu Polskiej Ramy Kwalifikacji. Polska Rama Kwalifikacji (PRK) zawiera opisy wszystkich poziomów kwalifikacji w Polsce, w tym poziomu 5. Otwiera to przed polskim szkolnictwem wyższym możliwość tworzenia programów na tym poziomie, oczywiście po wprowadzeniu odpowiednich zmian w prawie, w szczególności przedstawiających regulacje dotyczące finansowania.
W ramach realizacji przedsięwzięcia pn. „Piąty poziom Krajowych Ram Kwalifikacji" wydano monografię pt. "Poziom 5 - brakujące ogniwo?" zawierającą treści ekspertyz ekspertyzy oraz materiały przedstawione na Seminarium FRP szkoleniowo-dyskusyjnym poświęconemu 5. poziomowi a także inne dostępne opracowania wraz z rekomendacjami opracowanymi z udziałem Pearsona. Monografia przekazana nieodpłatnie uczelniom członkowskim KRASP (KRePSZ) oraz innym zainteresowanym organizacjom i podmiotom.
"Poziom 5 - brakujące ogniwo?"